W uproszczonej procedurze organ nie będzie badał zgodności z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Ustawodawca stanął na stanowisku, że jeśli powstanie tych samowoli nie zostało zgłoszone przez wiele lat do organu nadzoru budowlanego przez sąsiadów, to można uznać, że lokalna społeczność akceptuje ich istnienie, a także że nie naruszają one interesów osób trzecich oraz że wpisują się w architekturę danej przestrzeni. Głównym wymogiem uproszczonego postępowania legalizacyjnego, dotyczącego starych samowoli budowlanych, będzie przedłożenie w toku postępowania:
- oświadczenia o posiadanym prawie od dysponowania nieruchomością na cele budowlane,
- geodezyjnej inwentaryzacji powykonawczej
- oraz ekspertyzy technicznej.
Co istotne, oświadczenie o posiadanym prawie do dysponowania nieruchomością na cele budowlane składane jest pod rygorem odpowiedzialności karnej. Z kolei ekspertyza techniczna powinna zostać sporządzona przez osobę posiadającą odpowiednie uprawnienia budowlane, wskazującej, czy stan techniczny obiektu budowlanego nie stwarza zagrożenia dla życia lub zdrowia ludzi oraz czy pozwala na bezpieczne użytkowanie obiektu budowlanego zgodne z dotychczasowym lub zamierzonym sposobem użytkowania. Uproszczonego postępowania legislacyjnego nie będzie można wszcząć jedynie w stosunku do obiektów budowlanych, do których wydano decyzje o nakazie rozbiórki przed dniem wejścia w życie ustawy. Legalizacja samowoli budowlanej według nowej procedury będzie możliwa bez konieczności wniesienia opłaty legalizacyjnej.Warto jednak zwrócić uwagę na istotny fakt, że nowelizacja wprowadza nowe regulacje w zakresie całego postępowania przed organami nadzoru budowlanego. W ustawie został bowiem wyodrębniony nowy rozdział „Postępowanie w sprawie rozpoczęcia i prowadzenia robót budowlanych z naruszeniem ustawy”, który wprowadza nowe brzmienie art. 48-53 pr. bud. regulujących całe postępowanie naprawcze i legalizacyjne.